HỘI THẢO KINH NGHIỆM

ÔN TẬP MÔN HÓA HỌC CHO HỌC SINH LỚP 9

         Hóa học là một bộ môn khoa học có khối lượng lớn kiến thức cả về phương diện thực nghiệm lẫn lý thuyết. Trong thời buổi khoa học kĩ thuật phát triển cao như hiện nay thì việc nắm vững và am hiểu rõ về phương pháp thực nghiệm cũng những kiến thức cơ bản của các bộ môn khoa học nói chung và Hóa học nói riêng.
         Nên nếu muốn học tốt môn này cần phải hội tụ được những đặc điềm sau đây:
1. Có kiến thức cơ bản tốt; thể hiện nắm vững các khái niệm, các định nghĩa, các định luật hay quy luật đã được quy định trong chương trình; không thể hiện thiếu sót về công thức, phương trình hóa học.
2. Vận dụng sắc bén có sáng tạo các kiến thức cơ bản trên.
3. Tiếp thu hoặc dùng được ngay một số vấn đề mới nảy sinh do đề thi đưa ra.
Ngoài những bài thi lý thuyết, học sinh còn bắt gặp các bài thi thực hành. Đối với các bài thi loại này, yêu cầu người học sinh phải có kĩ năng thực hành tốt, khuyến khích các tài năng thực hành như sự khéo léo, có sự quan sát hiện tượng tốt và giải thích được bản chất các hiện tượng đó".
         Để làm được điều đó, thì cách học như thế nào là có hiệu quả???
         Chúng ta phải công nhận với nhau một điều rằng, một người có một cách học, một phương pháp học khác nhau; không thể có một khuân mẫu chung cho mọi người. Vấn đề mà có lẽ mọi người đều thống nhất là càng phải có một lòng hăng say học tập cao độ và một ý chí vươn lên thật mạnh mẽ. Trong cách học, có lẽ trước hết ta phải tìm cách nắm vững được kiến thức cơ bản. Có nghĩa là chúng ta phải lật đi lật lại vấn đề với 3 câu hỏi lớn: "Đó là cái gì? Nó như thế nào? Tại sao lại như thế?". Với ba câu hỏi ấy, bạn sẽ tìm được cách học tốt nhất cho mình.
Cùng với việc nắm vững bản chất, ta còn phải nhớ và vận dụng. Hai yếu tố này phải đi liền với nhau, bổ sung cho nhau.
          Với những yếu tố trên xem như bạn đã có một cách học rất khoa học song bạn sẽ sử dụng những yếu tố đó để làm một bài thi hóa học như thế nào? Theo tôi, để làm được trọn vẹn một bài thi hóa học với kết quả tốt nhất nhất thiết phải tuân thủ các bước sau:
Bước 1: Nắm vững đề và ý đề bài muốn chúng ta giải quyết (rất quan trọng).
Bước 2: Phân tích đề bài (cần thiết).
Bước 3: Thực hiện lời giải (đương nhiên là phải có).
Bước 4: Kiểm tra và tự đặt cho mình một bài toán tương tự như thế.
         Môn Hóa - Khó mà dễ!
Những phong cách không thể “dung hoà” trong môn Hoá
        Tài tử: Chương trình Hóa học là chương trình đồng tâm, kiến thức nọ lồng trong kiến thức kia. Các kiến thức đan kết, móc nối với nhau. Nếu học kiểu tài tử, dù bạn có tư chất thông minh, có hiểu bài nhưng nếu không có một nền tảng kiến thức cơ bản và vững chãi thì khi làm bài bạn sẽ rất dễ bị nhầm và khó đạt được điểm cao. Nhất là đối với dạng bài trắc nghiệm, luôn có vô số những câu hỏi cài bẫy và đối với kiểu học tài tử, môn Hoá càng khiến cho thêm nhiều thí bạn “sập bẫy”.
        Thụ động: Học Hóa không cần học thuộc lòng, càng không “ưa” những bạn chỉ biết cắm cúi nghe giảng rồi cắm cúi chép như những cái máy.
Học môn Hoá phải hiểu mới làm được bài tập. Muốn tránh được cách học thụ động thì khi học Hoá, bạn phải luôn đi cùng việc giải bài tập. Ở môn Hoá, giải bài tập sẽ hỗ trợ đắc lực cho việc học lý thuyết và ngược lại.

So với các môn khoa học tự nhiên khác thì quan hệ giữa lý thuyết và bài tập trong môn Hoá đặc biệt khăng khít và tác động rất tích cực cho nhau. Để dễ nhớ kiến thức môn Hóa, học sinh học lý thuyết đến đâu tự viết luôn các phản ứng hóa học ra giấy đến đấy.
         Lắt léo: Môn Hoá tối kỵ với phong cách học lắt léo và suy diễn cho dù điều kiện không thể thiếu để đạt được điểm cao môn Hoá là thí sinh phải có năng lực tư duy tốt trên một nền tảng kiến thức phải vững vàng, không hiểu được bản chất thì không làm được bài.
Tuy nhiên, môn Hoá cũng khiến thí sinh dễ rơi vào suy diễn nếu học theo kiểu học xong một vài lượt thì cảm thấy như “cái gì cũng biết” nhưng khi hỏi cụ thể vào một phần nào đó thì quên hẳn hoặc trả lời rất bập bõm nên trả lời... bừa.
       Những nghịch lý tồn tại trong môn Hoá
       Đòi hỏi rất cao về lý thuyết nhưng môn Hoá lại “từ chối” những thí sinh nào chỉ biết học thuộc lòng. Vì vậy, học lý thuyết thế nào cho hiệu quả đối với môn Hoá là một thách thức rất lớn cho thí sinh.
       Nếu chỉ chăm chú nghe thầy giảng để chép lại bài rồi học thuộc bài cũng không được vì sẽ không có gì đọng lại trong đầu. Không chăm chú nghe cũng như chỉ chép bài sơ sài thì càng không được vì chắc chắn sẽ hổng kiến thức. Hậu quả của cả hai điều này là đến khi đi thi, thí sinh có thể nhớ láng máng nên nhầm lẫn là chuyện khó tránh khỏi.
Trong môn Hoá, học lý thuyết cũng là học bài tập và ngược lại.
        Hay đẩy thí sinh vào “sa lầy”: Đối với môn Hoá, rất khó phân biệt được độ khó dễ thực sự của các câu hỏi để thí sinh có thể chọn những bài dễ, hợp “gu” với mình làm trước. Đã thế, môn Hoá cũng rất dễ khiến thí sinh rơi vào sự “sa lầy” loanh quanh không dứt ra được và rất mất thời gian trước khi khi đưa ra được quyết định cuối cùng của mình.
       Các bài toán Vô cơ và Hữu cơ thì hay khiến thí sinh bị hiểu lầm. Nếu không đọc đi đọc lại đề bài thì khó hiểu đúng được nội dung yêu cầu của bài ra để viết đúng công thức của các chất và các phương trình phản ứng...
       Khổ vì sách tham khảo: Môn Hoá đòi hỏi thí sinh cần cố gắng dành thời gian đọc thêm các tài liệu tham khảo. Để nắm vững kiến thức cơ bản, thí sinh không chỉ học phần lý thuyết trong SGK mà còn nên đọc thêm một số tài liệu tham khảo để tăng cường kiến thức.
Đối với môn Hoá, trung thành với chỉ một cuốn sách giáo khoa thì luôn khó đạt được kết quả thi “hoàn hảo”. Trong khi đó, tài liệu tham khảo môn Hoá thì nhiều vô kể và thực sự thí sinh nếu không có bản lĩnh thì không thể bình tĩnh để chọn được một cuốn sách tham khảo hữu ích cho mình.
       Còn kinh nghiệm của học môn Hóa là đây:
1. Có niềm đam mê với môn Hóa.
1. Nhớ kỹ Bảng tuần hoàn và Dãy điện hóa.
2. Coi môn Hóa giống như 1 người bạn, từ từ tiếp thu, đừng nóng vội.
3. Bạn hãy học Hóa khi tâm trạng thoải mái nhất.
4. Lắng nghe thật kĩ những gì thầy cô giảng bài và chỉ ghi chép lại những gì cần thiết nhất thôi.
5. Luôn chuẩn bị bài trước và coi lại bài thường xuyên.
6. Học kỹ các tính chất hóa học của các nguyên tố và hợp chất.
7. Làm nhiều dạng bài tập khác nhau để rèn luyện sự nhạy bén trong cách giải.
Và cuồi cùng là "Cần cù bù thông minh".

                                                                     Người viết

                                                                     Nguyễn Thị Bích Hà